Het einde van Byla

Lieve allemaal,

Hoe is het met iedereen? Ik hoop goed. Leuk dat jullie al meer dan 2 maanden zo enthousiast reageren op mijn berichten, dat doet me echt goed!

Ik ben eergisteren voorgoed vertrokken uit Bylakuppe. De laatste twee weken waren super; echter weet ik niet meer goed wat ik allemaal heb meegemaakt. Het is meer van hetzelfde en toch weer geheel nieuw. Ik kan in ieder geval zeggen dat ik me geen moment verveeld heb, dat is zeker!

Vlak na het vertrek van His Holiness (ja, zo wordt hij echt genoemd Rino, want hij is een als een god op aarde) zat ik er emotioneel ineens doorheen. Ik was klaar met het gastgezin van Zompa (alhoewel het echt heel leuk was, we zijn een soort zussen geworden hadden we laatst besloten), maar ik wilde wat anders en wat meer rust (daar was altijd wat gaande). Ik wilde naar een rustig klooster gaan die zich bevindt te midden van het veld, maar ik mocht er niet in zonder permit. En toen huilde ik. Plotseling. Ik schrok ervan, want wanneer was de laatste keer dat ik had gehuild? Ik denk de dag voordat ik vertrok, bij m’n pa en ma.. ;). In ieder geval, een overduidelijk teken dat ik echt er even tussen uit moest. Dus toen ben ik naar het dichtstbijzijnde stadje Kushalnagar gegaan om 2 nachten in het hotel van 3 jaar geleden te slapen, zonder uit de deur te komen… Ik heb niet eens zo veel geslapen maar voelde me toch weer goed genoeg om er op uit te gaan. Mijn huid echter niet, ik had al weken last van een bepaalde allergie op mijn gezicht: rode plekken, veel jeuk en een brandend gevoel. Het voelde alsof ik langzaamaan werd opgegeten haha. Ik ben toen naar de skin doctor geweest die meteen zag wat het was: allergisch voor de Indiase pollen. Na een week antibiotica zag het er weer tiptop uit en kreeg ik ineens aandacht van de mannen (Oh, what happened? You are so beautiful now!). Hihi.

Na de Kusha trip ben ik een paar dagen naar Paldon, de grootmoeder die ik film, en haar zoon Namgyal, mijn nieuwste date (..) gegaan. Na 3 dagen ben ik naar de president van de Tibetan Women’s Association vertrokken. Zij woont in een afgelegen kamp die aan organische landbouw doet, dat was reden nummer 1 dat ik daar even wilde zijn en reden nummer 2 natuurlijk omdat ik dan wat meer te weten kon komen over de association en de (obstakels van) women empowerment.

Op een dag rolde ik bij toeval in een women empowerment workshop en vond men dat ik 10 minuten iets moest vertellen over mijn onderzoek, zonder enige aankondiging van te voren. Dus ja, uh.. ik deed het maar gewoon. Het is ook wel goed om anderen af en toe eens goed te vertellen wat je bevindingen zijn en dat zij er op kunnen reageren. Dus ik vertelde dat veel organisaties (ook deze)bezig zijn met empowerment in de praktijk, dat is de deelname in educatie en werk, maar dat men moet beginnen met kijken naar en het voorzichtig transformeren van bepaalde culturele waarden die de empowerment in de weg staan, ofwel eerst kijken naar de culturele mentaliteit. Ik vertelde dat naar mijns inziens de verlegenheid van vrouwen in de weg staat om verder te komen in het proces, omdat die aan de ene hand wordt gehandhaafd door de ouders (meisjes mogen niks; niet naar buiten, niet praten met onbekenden; alsof ze meer kwetsbaar zijn dan jongens; daarnaast behoren ze gehoorzaam en beleefd te zijn) en ook door de mannen, aangezien die graag een meisje hebben die humble is en niet tegen hem ingaat. Aan het eind spoorde ik de participerende vrouwen van de workshop aan om met mij in discussie te gaan (ik wilde zo graag weten of ze het ermee eens waren of niet) maar nee hoor, het bleef eigenaardig stil. Dat bedoel ik dus, ze durven geen woord te zeggen. Ik ben zo gewend door de studie dat na een praatje van alles wordt gevraagd en gezegd, maar hier gebeurt dat gewoon niet. Ook op school, leerlingen krijgen les en er is geen reactie. De Tibetanen vinden dit een vorm van politeness maar ik vind het een vorm van rudeness, en dat zeg ik ook gewoon. Ik doe mijn best om een goed praatje te houden, maar in plaats van een reactietje krijg ik een slap applausje. Op dat moment was ik het even goed zat met Tibetaanse vrouwen. Ik ben er zo moe van om steeds maar weer te proberen om een vertrouwensband op te bouwen om er iets uit te krijgen. Dat is dan ook het laatste wat ik heb gedaan voor mijn thesis, de rest van de tijd heb ik me op filmen gestort. Ik ben dan ook redelijk tevreden over wat ik heb ondervonden, ik zou veel langer de tijd nodig hebben om verdere nuances op te sporen.

Op 10 maart was het Tibetan Uprising Day, ofwel de Tibetanen 50 jaar in ballingschap. De ceremonie hiervoor in Byla was niet zo boeiend. In de middag had de kampleider me gevraagd of ik wilde filmen bij een ‘India bedankt’ ceremonie in mijn organische kampje en dat heb ik toen gedaan. Dit was voor het eerst (!) dat ze een dankfeestje hielden voor de lokale Indiërs voor hun hulp in de landbouw.
Voor de Tibetan Women Uprising Day op 12 maart ben ik met de Women’s Association meegegaan naar Mysore voor hun protest. Dat was erg interessant om te zien, zo’n 300 Tibetanen die over de drukke straten hun protestmars lopen. Ze hadden doeken met foto’s van Tibetanen die onlangs waren gemarteld en vermoord door de Chinezen, wel heftig om te zien.

Verder waren er weer veel puja’s (gebedsceremonies); ik werd er moe van en ben er niet meer heen gegaan. Wel knap dat mensen iedere dag naar een puja van 6 uur kunnen gaan, ik zou me dood vervelen. En dan heb ik het nog niet eens over het feit dat ik geen Tibetaans kan, want de meerderheid van de Tibetanen snapt ook niks van deze formele, religieuze taal (de spreektaal is compleet anders). Ik vind het knap dat mensen iets kunnen aannemen en zelfs in kunnen geloven waar ze geen woord van begrijpen. Dit doet me denken aan één van mijn eerste blogs waarin ik me afvroeg in hoeverre er indoctrinatie in het spel is; nu weet ik zeker dat dit één van de strategieën is van het Tibetaans boeddhisme. Aan de andere kant, welke religie heeft dat niet?

In plaats van deel te nemen aan de puja’s heb ik mijn kennissenkring enorm weten uit te breiden. Met jongens wel te verstaan. Ik weet niet hoe ik aan de contacten kwam ineens. Wat ik wel weet is dat ik op een dag echt gek werd van jongens die me opbelden of me achtervolgden op straat. Wat een aandacht willen de mannen hier! En toen besloot ik om al deze contacten te verbreken, mede omdat ik respectvol wilde zijn tegenover mijn date Namgyal (hij vond het niet leuk natuurlijk) en tegenover de hele gemeenschap (een meisje heeft geen mannelijke vrienden). Ik merkte dat er veel werd geroddeld over mij en dat mensen tegen Namgyal zeiden: “Insjie (Engelsman, ofwel blanke) heeft meerdere vriendjes, laatst zag ik haar op motor met Saru, toen met Tenzin en toen met Damdul!”. Nu schaam ik me kapot, ik ben echt respectloos geweest en heb daarom enorme excuses gemaakt naar Namgyal toe. Ik vind het erg jammer dat ik geen ‘vrienden’ kon hebben, niet alleen omdat het leuk is maar ook omdat ook zij belangrijk zijn voor mijn onderzoek. Toch heb ik er aardig wat nieuwe ideeën uit kunnen halen en ben ik tevreden.
Ter afscheid van het dorp heb ik op vrijdag een afscheidsdineetje georganiseerd. Zo’n 15 mensen kwamen opdagen en ik kreeg wat cadeaus en khata’s (witte sjaals) voor een voorspoedige reis. Op zaterdag besloot ik toch nog die dag in Byla te blijven voor de laatste filmdingen en het laatste afscheid. In de middag ging ik naar Zompa voor een enorm uitgebreide lunch, daarna naar de familie van Nyinge voor taart (van echte chocolade!) en thee en toen met Tashi voor de laatste keer uit eten, samen met twee jeugdvrienden van hem. Nou, alles bij elkaar was het een goed afscheid, maar niet emotioneel want ik heb besloten dat ik volgend jaar of het jaar daarna weer kom. Ik heb een paar echt leuke contacten weten op te bouwen en ik wil Losar gewoon een keer meemaken als het echt gevierd wordt, dat is met festivals en feesten.

Nu zit ik weer in het Tibetaanse hostel in Bangalore (dit keer niet alleen maar met Namgyal) voor het filmen van kleindochter Deckyi en nog wat laatste onderzoeksdingen. Over een week ga ik 5 dagen naar hillstation Ooty en dus niet naar hippieparadijs Goa, ik merkte op een gegeven moment dat ik helemaal geen zin heb in hitte, strand en toeristen na zo’n leuke en leerzame trip, maar in koelte, rust en doch leuke dingen (varen, paardrijden, etc). Dan nog 2 dagen in Bangalore en dan weer terug naar huis..! De 30e kom ik ergens ’s ochtends aan, ik laat nog weten hoe laat.
Nga khoenzo dengi du (Ik mis jullie!) maar tot snel!