Losar en de Dalai Lama

“Do you want to be on the photo with the Dalai Lama?”, was de vraag die Tashi me vrijdag stelde. Ik voelde m’n hart harder kloppen. “Whát? Yes of course, that would be fantastic!”, en even voelde ik me ‘groupie’. Of misschien ben ik al zo ingeburgerd hier dat het vanzelfsprekend is dat je alleen al ubergelukkig bent om een glimp van His Holiness op te vangen, ook als is het van 200 meter afstand. En ja, op de fóto is een paar stappen verder dan dat.
Vandaag was het dan zover: Na een 10-daags verblijf hier in mijn dorp vertrok de Dalai Lama naar Delhi –maar eerst nog even Jorieke gedag zeggen. Na de slotceremonie moest ik meer dan een uur wachten samen met zo’n 20 Indiase officials. Ik voelde me zenuwachtig en hongerig; als je om 7 uur ontbijt heb je om 12 uur best wel weer trek. Tashi had ons allemaal ingedeeld in de groepen voor de foto: 3 Indiase groepen en ik alleen was ook een groep. Ik had mijn khata (witte sjaal) mee en een folder van het Mr. C. Brouwerfonds, het fonds van mijn familie en Stichting Vluchteling ter ere van opa. Echter gaan dingen nooit zoals je ze plant. His Holiness had haast waardoor we op een rij moesten staan voor een korte blessing. Er was geen tijd om iets te zeggen of te geven, laat staan om een foto te maken… Maar ik voelde me erg vereerd dat ik zo’n unieke kans heb gekregen; op dat moment hadden misschien wel miljoenen anderen in mijn schoenen willen staan (spreekwoordelijk dan, in de tempel moet je op blote voeten). Ook voelde ik me intens blij naderhand; echt hoor, die man doet iets met je gemoedstoestand. Wow, nog steeds ben ik aan het bijkomen..!

Wat betreft de rest van zijn verblijf hier: het was een geweldige doch hectische tijd. Vorige week donderdag kwam de Dalai Lama aan en ben ik met gastzus Namgyal hem wezen groeten langs de weg. Zijn ogen rustten even op mij, ofwel door de gigantische camera die ik in mijn handen had, ofwel door mijn Tibetaanse kledij, de chupha. Dat was nog heel spannend met die camera; eigenlijk mocht ik niet filmen, de reden waarom ik 30 boze politieblikken kreeg toegeworpen. Gelukkig lieten ze me verder met rust, want op dat moment had ik nog geen enkele permit om er alleen al te zíjn, laat staan filmen. Op zaterdag was er een puja, een gebedsceremonie en teaching van His Holiness in Sera, een enorm klooster in de settlement. Het was leuk om te zien, maar alles in formeel Tibetaans, waar ik tot nog toe geen woord van begrijp (van de informele taal weet ik wel een paar woorden). Ook ontdekte ik weer dat de DL een enorm slaapverwekkende stem heeft, met een lach moest ik terugdenken aan de awarduitreiking in Brussel…

Op maandag was er een rituele dans van monniken in mooie kledij en met enge maskers op, zij beeldden de goden uit die je zal zien ten tijde van overlijden. De Tibetanen moeten deze dans ieder jaar zien en zullen in de overgangsperiode tussen leven en dood geen angst kennen. Ik heb daar ineens allerlei toeristen ontmoet (die ging ik voorheen liever uit de weg), maar deze waren wel oké want ze werken voor een organisatie om de Panchen Lama vrij te pleiten. De Panchen Lama is de één na hoogste lama maar wordt al 10 jaar gevangen gehouden door de Chinezen. Dit is problematisch omdat de Dalai Lama misschien nog zo’n 10 jaar zal leven; en ja, wie moet dan spiritueel en politiek leider worden van het boeddhistische volk?

Op dinsdag kwam Hedda en een vriend van haar aan in Bylakuppe. Met Hedda ben ik één van de keren in Sarajevo geweest, daarnaast ken ik haar van de studie. Ze woont nu met haar husband in Ranchi, India, en had zin om me te komen opzoeken ten tijde van Losar! Heel gaaf was dat, zij waren heel geïnteresseerd in mijn onderzoek en het is zo fijn om je verhaal te kunnen doen, je dingen te laten zien en überhaupt gewoon even Nederlands te spreken! Dus dank aan jou, lieve Hedda (en Gregor natuurlijk)!

En woensdag begon het dan eindelijk: Losar, het Tibetaans nieuwe jaar. De avond ervoor vond er een kom-laten-we-de-boze-geesten-uitbannen-ritueel plaats: Vader Tashi liep met een fakkel door het huis tijdens het reciteren van een mantra, daarop werd een foto van Mao en de hedendaagse Chinese leider (ff de naam kwijt) verbrand… Best heftig voor een volk dat voor compassie staat vond ik zo. ’s Ochtends om 5 uur werd ik wakker gemaakt voor een kom chango, een Tibetaans alcoholisch drankje gemaakt van gegist meel, melk en wat allemaal niet meer. Zo, dat was weer goed ranzig. En ik moest een soepkom op gaan drinken, op m’n lege maag nog wel; dacht het niet! Maar heb het toch half naar binnen weten te werken, gevolgd door een oude chappati...
De ochtend liep verder in de soep voor mij. ’s Ochtends om 6 uur wilde ik vertrekken naar het Losar-ritueel in Sera. Volgens mijn gezin zouden er riksja’s zijn, maar mooi niet! Ik heb een uur moeten wachten voordat iemand zo lief was me met zijn bike te brengen. Ik baalde er enorm van; mijn idee was om mijn twee filmsubjecten, Deckyi (kleindochter) en Paldon (grootmoeder) voor de ceremonie op te zoeken zodat ik ze kon filmen tijdens de ceremonie. Dat wist mijn gastgezin ook maar zij reden gewoon vrolijk voorbij met hun scootertjes toen ik stond te wachten… Later die dag had vader Tashi wel door hoe het eigenlijk gegaan is. De familie wil dan wel niet dat ik met mensen omga die slecht zijn omdat dat hun de plaats in de gemeenschap aantast, aan de andere kant hebben ze me in mijn eentje in het donker achtergelaten. De andere wachtenden snapten maar niet waarom ik niet bij mijn gezin was; het lijkt mij dat het zielsalleen achterlaten van je gast in het donker nog ff wat slechter is voor je eer en status dan een lift krijgen van een werkeloze. Maar goed, het zij zo.
En het had zo moeten zijn, want later bleek dat mijn ochtend eigenlijk perfect gelopen was. Paldon was helemaal niet bij het ritueel omdat ze ziekig was en ikzelf kwam zojuist aan toen de DL bij het klooster aankwam in zijn auto. Ik droeg weer mijn chupha en stond met gebogen hoofd, de handen tegen elkaar en met een grote glimlach en hij heeft wel een minuut naar me staan zwaaien en glimlachen. Zijn auto stond namelijk precies op mijn plaats stil door de mensenchaos. En toen was ik te laat voor de ceremonie maar mocht ik er nog wel in omdat ik een speciale Visitors Card heb. Er was geen plek meer op de stenen, waarop ik op de trap ging zitten en ging filmen, pal voor de Dalai Lama… Ik dacht dat iemand me wel weg zou sturen (er werd me namelijk bij de ingang verteld dat ik absoluut niet mocht filmen), maar ik deed gewoon alsof ik één of andere belangrijke reporter was (gisteren vroeg een Duitse aan mij: “I saw you filming and your card, I guess you are an invited guest of His Holiness?” hihi), en niemand die er iets van zei, ha! Ik heb een zinnetje in mijn hoofd als ik dit soort, eigenlijk hoogst ongeoorloofde dingen doe: “De risico’s die een onderzoeker moet nemen en de avonturen die een reiziger wilt beleven”, oftewel: gewoon doen!